Türkmen Gazı ve Avrupa’nın Enerji İhtiyacı: Türkiye’nin Rolü

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türkmen Gazı ve Avrupa’nın Enerji İhtiyacı

Ensonhaber.com’un haberine göre, Rusya ve Ukrayna savaşı devam ederken, Avrupa’da doğal gaz krizi de sürüyor. Bu bağlamda, Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacını karşılamak için Türkmen gazına yönelmesi dikkat çekiyor. Bu süreçte, Türkmenistan ve Azerbaycan’ın Türkiye ile olan enerji diplomasisi yoğunlaşmış durumda. Türkiye, Türkmen gazının Avrupa’ya ihracatında kilit bir rol oynamaktadır.

Doğal Gaz Alanında İşbirliği Anlaşması

İlk olarak, Türkiye ile Türkmenistan arasında 1 Mart’ta doğal gaz alanında işbirliğine yönelik bir mutabakat zaptı imzalandı. Bu mutabakat, hidrokarbon alanında yapılacak ortaklıklara zemin hazırlamaktadır. Ardından, 14 Mart’ta Türkiye ile Azerbaycan arasında Türkmen gazının Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden Türkiye’ye ulaştırılmasını içeren bir işbirliği anlaşması sağlandı.

Üç Seçenek Üzerinde Duruluyor

Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkmen gazının Türkiye’ye ulaşması için üç ana seçeneğin üzerinde durduklarını belirtti. Bu seçenekler şunlardır:

• Takas yoluyla İran üzerinden gelmesi
• İran-Azerbaycan güzergahı üzerinden ulaşması
• Hazar geçişli bir boru hattı ile taşınması

Bakan Bayraktar, ilk aşamada yaklaşık 2 milyar metreküp Türkmen gazının Türkiye’ye taşınmasının planlandığını ifade etti. Temmuz ayındaki Türkmenistan ziyareti sırasında ise, 20 yıllık bir süreçte her yıl 15 milyar metreküp olmak üzere toplamda yaklaşık 300 milyar metreküplük bir hacim hedeflendiğini vurguladı.

Takas Yoluyla İletim Uygulanabilir

Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü Kıdemli Misafir Araştırma Görevlisi Julian Bowden, yaklaşık 2 milyar metreküplük Türkmen gazının takas yoluyla iletiminin uygulanabilir olduğunu belirtti. Bowden, Türkmen gazının Avrupa’ya ihracatında en büyük sorunun iletim ve bu iletim için gerekli ticari anlaşmalar olduğunu ifade etti. Yıllık 15 milyar metreküplük gazın iletimi için fiziki bir Trans-Hazar boru hattının önemine dikkat çekti.

“Ne Kadar Çok Tedarik Seçeneğine Sahip Olursa O Kadar İyi”

Julian Bowden, Türkiye’nin gaz merkezi olma hedefini hatırlatarak, “Ne kadar çok tedarik seçeneğine sahip olursa o kadar iyi. Hubların arz çeşitliliğine ihtiyacı vardır. Küçük miktarlarda da olsa Türkmenistan’dan gaz tedariki, bir hub kurma fikrinin hayata geçirilmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca, İran ve Rusya gazına da alternatif olacaktır.” dedi.

Devamında, Türkmenistan’ın büyük gaz kaynaklarının atıl durumda olduğuna dikkat çeken Bowden, ‘Tek ihracat pazarı olan Çin’e son derece bağımlı durumda. Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan Doğal Gaz Boru Hattı (TAPI) projesi de gerçekleşmiyor. Ayrıca, Avrupa’nın kaybedilen Rus gazı yerine yeni gaz tedarikine ihtiyacı var.’ şeklinde konuştu.

Yıllık 15 Milyar Metreküp Çok Büyük Bir Gaz Hacmi

Bowden, tüm bu hususları göz önünde bulundurarak olası bir ticaretle ilgili şunları ifade etti: “Türkmenistan’ın ihracat pazarı olarak sadece Çin varken, Türkiye’nin tedariki iyi durumda. Muhtemelen Türkmenistan’ın Türkiye’ye ihtiyacı, Türkiye’nin Türkmenistan’a ihtiyacından daha fazladır. Asıl engel, ulaşımın sağlanması. Yıllık 15 milyar metreküp çok büyük bir gaz hacmi. Bu, bir takas anlaşması için fazla. Bu da yeni bir Trans-Hazar boru hattı projesi gerektirecek ve ardından Azerbaycan’dan Türkiye’ye uzanan Güney Gaz Koridoru’nun genişletilmesi gerekecektir.”

Büyük Bir Sembolik Etkisi Olacaktır

Bowden, planlandığı gibi ilk aşamada daha küçük bir hacmin takas yoluyla iletimi, ardından bir Trans-Hazar boru hattına dönüştürülmesi ihtimaline de değinerek, “Türkmenistan’dan batıya doğru büyük ölçekli bir ihracatın başlamasıyla Hazar, Trans-Kafkasya ve Güney Avrupa’daki doğal gaz görünümü değişecektir. İran üzerinden yıllık 1-2 milyar metreküplük küçük bir takasın Türkiye ya da Avrupa için çok az piyasa etkisi olacaktır ancak büyük bir sembolik etkisi olacaktır.” ifadesinde bulundu.

Büyük Ölçekli Bir Altyapı İnşa Etmenin Pratik Olmadığı İddia Edildi

Atlantik Konseyi Kıdemli Araştırmacısı John M. Roberts, Türkmenistan’dan Türkiye’ye gaz iletimi için mevcut altyapının azami düzeyde kullanılması gerektiğini belirtti. Roberts, Türkmen kıyılarından Türkiye’ye kadar yeni ve büyük ölçekli bir altyapı inşa etmenin mevcut koşullarda pratik olmadığını öne sürdü. Türkmenistan’ın doğal gazı için alternatif çıkış noktaları bulması gerektiğini kaydeden Roberts, şu şekilde konuştu:

• Halihazırda bir çıkış noktası var: Çin. Ancak yeterince hızlı büyümüyor.
• Pakistan ve Hindistan’a bir boru hattı çekmeye çalışıyor, ancak bunu 20 yıldır deniyor ve ilerleme kaydedemiyor.

Roberts, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın projeye verdiği desteğe ve Türkiye’ye gaz sağlamak için imzalanan mutabakat zaptına da dikkat çekti.

Proje Hayata Geçebilir

Roberts, Türkmen gazının Avrupa’ya gidip gitmediğine bakılmaksızın Türkiye’ye ulaşmasının tüm taraflar için kazançlı olacağını belirterek, “Hazar üzerinden Türkmen gazının ihracatı projesini hayata geçirebilecek biri varsa, o da Türk yetkililerdir. Türkmen gazının batıya iletilmesinde önemli bir gelişme olursa bunu gerçekleştirecek olan Türkiye olacaktır.” dedi.

Türkiye’nin Ekonomik Kalkınması İçin Önemli

Enerji Uzmanı Danila Bochkarev, makul fiyatlı her yeni gaz kaynağının Türkiye’nin ekonomik kalkınması için önemli olduğunu, Türkmen gazının Türkiye’nin bölgesel bir gaz merkezi olma konumunu güçlendireceğini ifade etti. Bochkarev, Türkmen gazı için planlanan Trans-Hazar boru hattının jeopolitik, finansal ve çevresel engeller nedeniyle kısa vadede tamamlanmasının mümkün görünmediğini vurgulayarak, gazın İran üzerinden Türkiye’ye ulaşabileceğini, ancak İran’a uygulanabilecek yeni yaptırımlar ve Irak ile rekabet gibi zorluklarla karşılaşılabileceğini belirtti.

Avrupa’da Rekabetçi Bir Fiyata Satılabilir

Sonuç olarak, Türkiye ile Türkmenistan arasındaki doğal gaz anlaşmasının Türkmen gazının Avrupa Birliği’ne ulaşmasını kolaylaştıracağını ifade eden Bochkarev, Türkmenistan gazı teorik olarak Avrupa’da rekabetçi bir fiyata satılabilir. Ancak Çin’e yapılan teslimatlar veya gaz kaynaklarını paraya çevirmenin diğer yollarıyla karşılaştırıldığında, Türkmengaz için fazla kâr getirmeyecektir.

Kaynak: Anadolu Ajansı (AA)

Kaynak: Ensonhaber