Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ferah Cömert Önder ve Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ay, Houston Methodist Araştırma Enstitüsü’nden Prof. Dr. Bülent Özpolat, Bahçeşehir Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Serdar Durdağı ve Dr. Öğr. Üyesi Pınar Siyah, 2014 yılından bu yana sürdürdükleri projeye devam ediyorlar. Bu araştırmalar, üçlü negatif meme kanseri, pankreas, akciğer, deri ve yumurtalık kanserlerinde etkili olan “Ökaryotik (hücre) Uzama Faktörü 2 Kinaz (enzim tipi)” (eEF2K) hedefli inhibitör ilaçların geliştirilmesini hedefliyor.
Kanser İlaçlarında Dışa Bağımlılığı Azaltma Hedefi
Araştırmanın temel amaçlarından biri, kemoterapi sırasında kullanılan ilaçların yan etkilerini en aza indirmek ve bunun yanı sıra Türkiye’nin kanser ilaçlarına olan dışa bağımlılığını azaltarak önemli bir ekonomik girdi sağlamak. Çalışmanın toksikoloji ve faz aşamalarına geçmesi ve başarıyla tamamlanması durumunda, bu hedefe ulaşılması bekleniyor.
Uzmanlardan 10 Yıllık Çalışma Süreci
Doç. Dr. Ferah Cömert Önder, AA muhabirine yaptığı açıklamada, üçlü negatif meme kanseri, pankreas, akciğer, deri ve yumurtalık kanserlerinde etkili ilaç adaylarının geliştirilmesi amacıyla son 10 yıldır çalışmalarını sürdürdüklerini belirtti. Şu ana kadar moleküler modelleme tabanlı birçok molekül tasarladıklarını ifade eden Önder, “Kanser tedavisi için hedefe yönelik yüzlerce molekül tasarlayarak, en etkili olanları belirlemek için önce bilgisayar ortamında çalışmalar yaptık. Ardından, laboratuvar ortamında bu moleküllerin küçük ölçekli organik sentezlerini gerçekleştirdik. Şimdi de laboratuvar ortamında etkili bulduğumuz molekülleri hayvan deneylerine geçirmeye başladık.” şeklinde bilgi verdi.
Önder, Prof. Dr. Özpolat’ın eEF2K ile ilgili çalışmalarına 10 yılı aşkın bir süre önce ABD’deki Houston MD Anderson Kanser Merkezinde başladığını ve bu araştırmaların Houston Methodist Araştırma Enstitüsünde devam ettiğini aktardı. Özpolat’ın yaptığı araştırmalarda, eEF2K’nin düzensizliğinin üçlü negatif meme kanseri, pankreas, akciğer, deri ve yumurtalık kanserlerinde kanser hücresinin çoğalmasını, yayılmasını ve tümör büyümesini desteklediğini tespit ettiğini bildirdi.
Kanser Hücrelerine Özel Hedefleme
Önder, 2014 yılında bu hedefe yönelik projelerini yazmaya başladıklarını ve Prof. Dr. Mehmet Ay’ın yürütücülüğünde TÜBİTAK-1003 projesiyle destek aldıklarını kaydetti. Bu projede eEF2K amaçlı çeşitli küçük molekül inhibitörlerini geliştirmeye geçtiklerini belirten Önder, “Bu çalışmada yeni iskeletli moleküllerle güçlü ve etkili olabilecek eEF2K moleküllerini belirledik. Amacımız, kemoterapi sırasında kullanılan ilaçların yan etkilerine karşı hedefe yönelik tedavi geliştirerek, yalnızca kanser hücrelerine ulaşacak moleküller elde etmektir.” dedi.
Önder ayrıca, “Yeni moleküllerimizin eEF2K inhibitörü olarak etkinlik sağlama potansiyeli var. İşlevsel yan gruplarıyla bu molekülleri daha da güçlendirerek eEF2K inhibitörü olabileceklerini ve sonraki aşamalarda tümör gelişimini inhibe edebileceklerini öngörüyoruz. Şu anki çalışmalarımızı başarıyla tamamladık ve milli ilacımızı bulma yolunda ilerliyoruz.” diye ekledi.
Ekonomik Etki ve İlaç İthalatına Son
Önder, Türkiye’de kanser ilaçlarının çoğunluğunun ithal edildiğini ve bu durumun yıllık yaklaşık 5 milyar dolara mal olduğunu vurgulayarak, “Üçlü negatif meme kanseri hücre hattını kullanarak geliştirdiğimiz moleküllerin etkin olduğunu belirledik. Eğer bu ilaç aday moleküllerinin sadece yüzde 1’lik bir pazar payına ulaşabilirse, ülkemiz için milyonlarca dolar kazanç sağlayacaktır.” ifadelerini kullandı.
Finansal Destek Arayışları
Doç. Dr. Ferah Cömert Önder, birçok molekülün toksisite aşamalarını geçemediğini belirterek, ilaç tasarım ve geliştirme sürecinin 15 yıl gibi uzun bir zaman aldığını ifade etti. “Toksisite testleri dahil, ileri aşamalar için daha yüksek maliyet gerektiren çalışmalarda fon bulmaya yönelik çabalarımız devam ediyor. Özellikle toksikoloji çalışmaları için bütçe desteği ve gereken kuruluşlardan fonlar almak istiyoruz.” dedi.
Önder, yurt dışında Prof. Dr. Bülent Özpolat’ın farelerde in vivo çalışmalar gerçekleştirdiğini ve Türkiye’den milli ilaç çıkarmak, ilaç inhibitör adayı geliştirmek istediklerini vurguladı. “Toksikoloji çalışmaları yüksek maliyetli ve tavşan, maymun gibi çeşitli hayvanlarda da ileri toksikoloji çalışmalarını yürütmek için destek arayışındayız.” şeklinde konuştu.
Kaynak: Patronların Dünyası
06:23
06:23
News
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
Sağlık
SAĞLIK
