Osman Cavit Turunç’un Anıtkabir Üzerine Düşünceleri ve Mermer Sektörüne Etkisi

Osman Cavit Turunç ve Anıtkabir Üzerine Düşünceler

Geçtiğimiz hafta, Elite Basın Danışmanlık ortaklarından Kadir Kılıçparlar sayesinde Osman Cavit Turunç ile tanışma fırsatım oldu. Bu tanışma sırasında sohbetimiz beklenmedik bir şekilde Atatürk ve Anıtkabir üzerine evrildi. Turunç’un anlattıkları o kadar etkileyiciydi ki, bu yazının ana temasını kendiliğinden oluşturdu. Osman Cavit Turunç, Afyon merkezli Marble Systems Tureks’in Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor. Türkiye’nin en büyük mermer şirketlerinden birinin başında olmasının yanı sıra, Türk mermerinin uluslararası alanda hak ettiği yere gelmesi için gönüllü olarak bir misyon üstlenmiş durumda. Bu amaçla, hem Marble Systems Tureks’in sıfır atık üretim anlayışını benimseyerek, tasarımlarıyla 900’ü aşkın ürün çeşidiyle 50’den fazla ülkeye ihraç yapıyor, hem de “Mermercinin Gözünden Tarihte Mermerin Kullanımı” adını verdiği video serisiyle geçmişe ışık tutuyor.

YouTube üzerinden yayınladığı bu video serisi, günümüz teknolojisiyle geçmişe bakış atarak, o dönemde işlenen mermerin nasıl büyük bir çabanın ürünü olduğunu gözler önüne seriyor. Osman Turunç, esas hedefini “Bu coğrafyadaki mermerin tarihi önemini, o dönemlerin mermer ustalarının hakkını vererek vurgulamak” şeklinde ifade ediyor. Bugüne kadar Süleymaniye Camii, Ayasofya Camii, Efes Ören Yeri, Roma’nın Antik Arenası ve Afyonkarahisar Müzesi gibi tarihi yapılar üzerine vlog’lar çeken Turunç’un son projesi ise Türkiye’nin sembol yapılarından biri olan Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün ebedi istirahatgâhı Anıtkabir üzerine oldu.

Anıtkabir: Mermer ve Madencilik Sektörü İçin Dönüm Noktası

Osman Cavit Turunç, Anıtkabir’in, mermer ve madencilik sektöründe Türkiye’nin en büyük üreticilerinden biri haline gelmesinin başlangıcını oluşturduğunu belirtiyor. Turunç ve İTÜ Maden Fakültesi Öğretim Üyesi Serkan Angı’nın bu konudaki görüşleri ise şöyle:

• Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ebedi istirahatgâhı Anıtkabir, son yüzyılda ülkemizde yapılan en önemli doğal taş ve mermer kullanımıyla dikkat çeken bir yapıdır.
• Anıtkabir inşaatı başlamadan önce, Türkiye’de mermercilik sektörü neredeyse yok denecek kadar azdı. Bu nedenle Anıtkabir, doğal taş üretiminin ve madencilik sektörünün başlangıcı olarak büyük bir öneme sahiptir.
• Cumhuriyet’in ilanından sonra yapılaşma ve imar faaliyetlerinde büyük bir ivme kazanıldı. Anıtkabir, doğal taş kullanımının miladı olarak gösterilebilir.
• Atatürk’ün mezar odasındaki Anadolu toprakları gibi, Anıtkabir’in taşlarının da tamamen Anadolu coğrafyasından temin edilmiş olması ayrı bir anlam taşımaktadır.
• O dönemde, Ord. Prof. Mehmet Emin Onat ve Prof. Ahmet Orhan Arda’nın mimari eserlerinden biri olan Anıtkabir için, Onat’ın “Uzun yıllar dayanacak yapılar kurulmak istenirse tabiatın verdiğinden başka şeye gitmemek gerekir” sözü doğrultusunda anıtın tamamen doğal taş kullanılarak inşa edilmesine karar verilmiştir.
• Bu bilinçle yapılan planlamalar, Anıtkabir’in ilk günkü gibi sapasağlam kalmasını sağladı ve bu muhteşem yapıyı görmemize olanak tanıdı.
• O dönemki teknik ve teknolojik şartlarda, ülkenin dört bir yanından getirilen mermerlerden numuneler alınarak analizleri ve mekanik deneyleri yapılmış, fiziksel özellikleri ve dayanıklılığı test edilmiştir. Bu durum, doğal taş sektörü ve madenciliğin dönüm noktası olarak değerlendirilmektedir.
• Anıtkabir, mimarlık, yerbilim uzmanlığı ve disiplinler arası çalışmanın önemini gösteren çarpıcı bir örnektir. Tasarımının yanı sıra, mühendislik açısından da oldukça önemli bir projedir.
• Anıtkabir’in inşası sırasında, teknik destek almak amacıyla yurtdışından uzmanlar getirilmiş ve Ankara’da bir fabrika kurarak Türk ustalarının yetiştirilmesi sağlanmıştır.
• Bu süreçle birlikte, doğal taş üretimi ve madencilik alanında bir çığır açılmış, ülkeye sektörü bilen kalifiye iş gücü kazandırılmıştır. Modern Türkiye’nin inşasına sağlam bir katkı sağlanmış ve Atatürk, ebedi yolculuğunda bile Türkiye’ye katkıda bulunmaya devam etmiştir.

Anıtkabir’in Doğal Taş Kullanımı

Osman Cavit Turunç, Anıtkabir’in görkemi ve anlamı karşısında derin bir etki hissettiğini ifade ediyor. Video blogunu hazırlarken, Anıtkabir’in mimarı Emin Onat’ın mezunu olduğu İTÜ Maden Fakültesi’nde, Atatürk’ün doğumunun 100. yılı anısına hediye edilen bir harita ile karşılaşıyor. Bu harita, Türkiye’nin doğal taşlarının çeşitliliğini gösteriyor ve son 40 yıldaki üretim artışını temsil ediyor. Geçmişte yalnızca 20-30 doğal taş türü varken, günümüzde bu sayı 700’ü geçmiştir. Turunç, bu haritayı güncelleyerek ülkemizin doğal taş ve mermer zenginliğini bir kez daha vurgulamayı hedefliyor.

Anıtkabir’de Kullanılan Taşlar

• Travertenler:
  • Sarı Travertenler (Eskipazar, Karabük): Anıtkabir’de en çok kullanılan taş türüdür. Mozole bloğundaki kolon kaplamaları, Aslanlı Yol’daki heykellerin kaideleri, kulelerin önündeki heykellerin kaideleri ve Zafer Kabartmaları burada yer alır.
  • Beyaz Travertenler (Polatlı ve Haymana): Kuleler, Aslanlı Yolda çim derzli zemin kaplamaları ve Mozole binasına giriş basamakları için kullanılmıştır.
  • Pınarbaşı (Kayseri): Aslanlı Yolda aslan heykelleri ve kulelerin önündeki heykellere de bu taş kullanılmıştır.
• Serpantin Taşları:
  • Osmaniye (Çavşak köyü): “Elazığ Vişne Mermeri”ne benzerliği ile dikkat çeker. Lahit taşı, Mozole odasındaki sanduka ve duvar kaplamaları için kullanılmıştır.
  • Bilecik (Hasandere köyü): Mozole odasındaki yeşil renkli duvar kaplamaları için tercih edilmiştir.
• Diğer Taşlar:
  • Siyah Kireç Taşı (Adana, Ceyhan): Mozole odasının zemin döşemesi için kullanılmıştır.
  • Siyah Mermer (Fosilli, Muğla): Rodis fosili içerir ve Mozole odasının zemin döşemesinin az bir kısmında yer alır.
  • Hatay Gülü (Yayladağ ilçesi): Mozole odasının zemin döşemesinde dekoratif amaçlı kullanılmıştır.
  • Afyon Taşı: Mozole’de ve yan duvarında kullanılmıştır.
  • Afyon Grisi, Afyon Balı, Afyon Kaplan Postu: Ege Kahvesi (Manisa, Akhisar): Rampa taşlarında kullanılmıştır.
  • Volkanik Tüfler (Kayseri, Boğazköprü ve Kumarlı): Kulelerin zeminlerinde yer alır.

Aile Şirketi: Marble Systems Tureks

MARBLE Systems Tureks Turunç Madencilik, bir aile şirketi olarak faaliyet göstermektedir. Baba İsmail Ünal Turunç, 1982 yılında mermer ve doğal taş potansiyelini fark ederek, Amerika’da okuyan büyük oğlu Münir ile bu sektörde iş yapmaya karar verir. Daha sonra Osman Cavit Turunç da aile şirketine katılır. Ağabey Münir Turunç, ABD pazarı ve operasyonlarıyla ilgilenirken, Osman Cavit Turunç üretim alanına yoğunlaşmıştır. Osman Cavit Turunç, mermer, traverten ve doğal taş alanında dünya çapında önemli bir konuma geldiklerini belirterek, “Amerika başta olmak üzere, İngiltere, Orta Doğu, Avustralya, Nijerya, Kanada, Güney Afrika, Panama, Fransa ve Almanya en etkin olduğumuz pazarlar. ABD’de bine yakın bayii, yedi depo ve 12 showroomu bulunan Marble Systems Tureks’in yeni hedefi, ABD’de kazandığı dağıtım ağı başarısını İtalya’dan başlayarak Avrupa’ya taşımaktır” ifadelerini kullanıyor.

Dünyada traverten trendinin öncüsü olarak bilinen Marble Systems Tureks, traverteni iç mekan kullanımına entegre edip, patentine sahip olduğu farklı yüzey işlemleriyle mermer ve traverten gibi doğal kaynakları daha geniş kullanım alanlarına ulaştırmıştır. Şirket, prestijli projelerin tedarikçisi olan mimar ve tasarımcılarla Amerika’dan Avrupa’ya uzanan özel projelere de imza atmıştır. Bunlar arasında öne çıkanlar Las Vegas’taki Bellagio Otel, New York’daki The Mark Otel, Kuveyt’deki Sheikh Abdullah Al Salem Cultural Centre, Puerto Rico’da El Conquistador Resort ve Toronto Scotia Bank Projesidir.

Osman Cavit Turunç, “Beş kıtada 50’yi aşkın ülkeye ihracatı olan ilk halka açık mermer şirketiyiz. Yıllık bir milyon metrekareyi geçen üretim kapasitesiyle Türkiye’nin dünya çapındaki küresel temsilcisi olma yolunda ilerliyoruz. Bugün yurtiçi ve yurtdışında 596 kişiye istihdam sağlıyoruz. Marble Systems Tureks’teki çalışanların 418’i Türkiye ekibinde yer almakta ve bu sayının yüzde 20’sini kadınlar oluşturmaktadır. OSB’deki tesisimizde ise kadın çalışan oranı yüzde 25’i geçmektedir.” şeklinde konuştu.

Kaynak: Patronların Dünyası