Reeskont Kredilerinde İhracatçı Skoru Uygulaması

Reeskont Kredilerinde İnovasyon: İhracatçı Skoru Uygulaması

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) blog sayfasında yayımlanan "Reeskont Kredilerinde Katma Değer Odaklı İhracatçı Skoru Uygulaması" başlıklı analiz, reeskont kredilerinin etkin kullanımının finansman kaynaklarının daha verimli dağıtımı açısından kritik bir öneme sahip olduğunu vurguluyor. "Yeni uygulama ile net ihracatçı firmalar desteklenmeye devam edilirken, yüksek teknolojili firmalara da öncelik verilmektedir."

Bu analiz, Merkez Bankası Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü Uzman Yardımcıları Muhammed Furkan Erdoğan ve Kadir Gürci ile Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü Uzmanı Fırat Özata tarafından hazırlandı. İhracatçılara sunulan reeskont kredilerinin verimli bir şekilde kullanılması amacıyla TCMB, düzenli olarak çeşitli analiz çalışmaları yürütmektedir. Söz konusu çalışmada, son yıllarda reeskont kredilerinin kullandırılmasına yönelik yapılan uygulama değişiklikleri ve 13 Ocak 2025'te hayata geçirilecek ihracatçı skoru uygulamasına dair bilgiler sunulmuştur.

Analizde, reeskont kredilerinin etkinliğinin artırılması, cari dengeye daha güçlü bir katkı sağlanması ve daha fazla sayıda KOBİ'ye uygun finansman koşulları ile kredi imkanı sunulması hedeflenmektedir. Bu bağlamda, son yıllarda önemli değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Özellikle 2021 yılında yapılan düzenlemelerle net ihracatçılık koşulunun firma seçiminde temel belirleyici olduğu ve günlük reeskont kredi kullandırım limitlerinin kademeli olarak artırılarak finansman imkanlarının daha erişilebilir hale getirildiği ifade edilmektedir.

Analizde dikkat çeken bir diğer bulgu ise, Aralık 2018'de yaklaşık 2 bin 100 olan reeskont kredisinden yararlanan firma sayısının, Ekim 2024 itibarıyla yaklaşık 8 bine ulaştığıdır. KOBİ'lerin reeskont bakiyesi bulunan firmalar içerisindeki payı ise bu dönemde yüzde 38'den yüzde 84'e yükselmiştir.

İhracatçı Skoru Uygulaması

Son çalışmalar kapsamında, TCMB'nin sunulan kısıtlı kaynağın daha etkin dağıtımını amaçlayan ihracatçı skorunu devreye aldığı belirtilmektedir. İhracatçı skoru, net ihracatçılık koşulu yerine firmaların ürettikleri ürünlerin niteliğini, yarattıkları katma değeri, ihracat performanslarını ve bağlı oldukları ana grup ilişkilerini dikkate almaktadır. Analizde, söz konusu skorun hesaplamasında kullanılacak kriterler ve ağırlıklar detaylandırılmaktadır. "Hesaplamalar, reeskont kredisi talebinde bulunan her bir firma için firmanın beyan ettiği veriler üzerinden bankalarca yapılmaktadır. Öncelikle her bir değişken için TCMB tarafından belirlenen eşik değerlere göre puanlama gerçekleştirilmekte; ardından alınan puan, ilgili değişkenin ağırlık katsayısı ile çarpılarak 'performans' ve 'potansiyel' puanları hesaplanmaktadır. Herhangi bir puan türünden 40 puan ve üzeri alan firmalar 'ihracatçı skoru yüksek' olarak tanımlanırken, 40 puan altında kalan firmalar ise 'ihracatçı skoru düşük' olarak kategorize edilmektedir."

Bulgar ve Analizler

Analizde, TCMB bünyesinde yer alan firma verileri ve ilgili yöntem kullanılarak mal ihracatçısı firmaların performans ve potansiyel puanları hesaplandığında elde edilen bulgulara yönelik şu değerlendirmelere yer verilmektedir:

Özetle, piyasa koşullarına göre avantajlı bir finansman kaynağı olan reeskont kredilerinin verimli bir şekilde kullandırılması, finansman kaynaklarının etkin ve etkili dağılımı açısından büyük bir önem taşımaktadır. Yeni uygulama ile çoğunlukla net ihracatçı firmalar desteklenmeye devam ederken, yüksek teknolojili firmalara da öncelik tanınmaktadır.

Kaynak: Patronların Dünyası