Türkiye’nin Yabancı Yatırımlarındaki Büyüme ve Kâr Transferleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türkiye’nin Yatırımcılar İçin Çekiciliği

Patronlar Dünyası’nın haberine göre; 2003 yılının başından bu yılın Eylül sonuna kadar olan süreçte, uluslararası yatırımcıların Türkiye’ye yönelik doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları, dış kredi kullanımları ve mevduat gibi kaynak girişleri yüksek hacimlere ulaştı. İlgili 22 yıllık dönemde, toplamda 925,5 milyar dolar sermaye getiren yabancı yatırımcılar, bu alanlardan 315,7 milyar dolar kâr ve faiz transferi gerçekleştirdi. Halen Türkiye’de 672,9 milyar dolarlık bir varlık stoku bulunmaktadır. Bu süre zarfında, Türkiye’ye yabancı sermaye girişleri inişli çıkışlı bir seyir izlerken, uluslararası yatırımcıların kâr marjı son on yılda belirgin bir artış göstermiştir.

22 Yılda Gelen Dış Sermaye

Merkez Bankası’nın ödemeler dengesi verileri, Ocak 2003-Eylül 2024 döneminde Türkiye’ye toplam 925 milyar 486 milyon dolarlık yabancı sermaye girişi sağlandığını göstermektedir. Bunun 441 milyar 225 milyon doları, küresel sermayenin Merkez Bankası, Türk bankaları, hükümet ve Türk özel sektörüne sağladığı krediler ile yurt dışı yerleşiklerin Merkez Bankası’nda açtıkları efektif ve mevduatlardan oluşmaktadır. Ayrıca, uluslararası sermaye kıymetli gayrimenkul alımları dahil doğrudan yatırımlar için Türkiye’ye 270 milyar 213 milyon dolar getirmiştir. Yabancıların Borsa’da Türk hisselerine ve Türk devlet ve özel sektörünce ihraç edilen borçlanma senetlerine yaptığı portföy yatırımı ise bu dönemde 214 milyar 48 milyon dolara ulaşmıştır.

315,7 Milyar Dolarlık Kâr Transferi

2003 başı ile bu yılın Eylül sonu arasındaki dönemde, küresel sermaye Türkiye’deki yatırımlarından elde ettiği kâr ve gelirleri yurt dışına aktardığı toplam hacim 315 milyar 672 milyon dolara ulaşmıştır. Yabancıların Merkez Bankası’ndaki efektif ve mevduatları ile Merkez Bankası, bankalar, hükümet ve özel sektöre açtıkları kredilerden ve ticari kredilere ödenen faizlerin 22 yıllık toplamı 142 milyar 53 milyon doları bulmaktadır. 2003’te 4,5 milyar dolar olan faiz giderleri, 2023’te 10,6 milyar dolara çıkarak bu dönemdeki en yüksek yıllık hacme ulaşmıştır. Bu yılın Ocak-Eylül döneminde 9 milyar 313 milyon dolara ulaşan transfer tutarının yıl sonunda 12 milyar doları aşması beklenmektedir.

Sıcak Paraya 100 Milyar Dolar

Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine göre, aynı dönemde “sıcak para” olarak adlandırılan kısa vadeli spekülatif yabancı sermaye, portföy yatırımlarından kazandığı tutarı yurt dışına aktarmıştır; bu rakam 99 milyar 953 milyon dolara ulaşmıştır. Sıcak paracılar, katma değer ve istihdam yaratan doğrudan yatırımlar yapanlara göre daha kârlı bir alan olarak Türkiye’yi tercih etmiştir. Yabancıların Türkiye’deki portföy yatırımlarından elde ettikleri kâr transferleri, yıllar itibarıyla sürekli artış göstermiştir. 2003’te 2,6 milyar dolar olan yıllık kâr transferi, 2023’te 7 milyar doları aşmıştır.

Doğrudan Yatırımlardan 62,8 Milyar Dolar

Bu süreçte yabancılar, Türkiye’de fabrika ve tesis kurma ya da satın alma yoluyla doğrudan yatırımlarından toplam 62 milyar 751 milyon dolarlık kâr transferi sağlamıştır. Merkez Bankası’nın verileri, doğrudan yatırım girişlerinin yıllar içinde dalgalı bir seyir izlediğini, ancak mevcut yatırımlardan yapılan kâr transferlerinin sürekli arttığını göstermektedir. 2003’te 643 milyon dolar olan kâr transferi, bu yılın ilk dokuz ayında 4,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

Yabancıya 10,9 Milyar Dolar Ücret Ödemesi

Türkiye’de çalışan yabancı uyruklu bireylere ödenen ücretler de yurt dışına kâr transferi niteliği taşımaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sistemine kayıtlı yabancı çalışan sayısı ve ücret verileri incelendiğinde, Ocak 2003-Eylül 2024 döneminde yapılan toplam ödemenin 10 milyar 915 milyon dolar olduğu görülmektedir. 2005 yılında 108 milyon dolar olarak kaydedilen bu ödemeler, yıllar içinde artış göstermiştir; bu yılın ilk dokuz ayında 1 milyar 139 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Böylece, dış borç faiz ödemeleri, doğrudan yatırımlar, portföy yatırımlarından kâr transferleri ve yabancı uyruklulara yapılan ücret ödemeleri ile birlikte, 2003 başından bu yana Türkiye’den yurt dışına toplam kaynak transferi 315,7 milyar dolara ulaşmıştır.

Son On Yılda Artan Kâr Oranı

Küresel sermayenin Türkiye’ye sağladığı kaynak ile Türkiye’den yaptığı kâr transferlerinin dengesine bakıldığında, son on yılda yabancılar açısından Türkiye’nin daha cazip bir kazanç alanı haline geldiği görülmektedir. Ocak 2003-Aralık 2014 tarihleri arasında uluslararası sermaye, toplam 570,3 milyar dolar sermaye getirirken, aynı dönemde 141,9 milyar dolarlık kâr transferi gerçekleştirilmiştir. 2015’ten bu yana ise yabancı sermaye girişi 355,2 milyar dolara ulaşırken, kâr transferleri 173,8 milyar dolara çıkarak, bu dönemdeki toplam sermaye girişinin yüzde 48,9’unu oluşturmuştur. Yıllara göre gelen yabancı sermaye hacmi dalgalı bir seyir izlese de, son yıllarda daha az sermaye ile daha yüksek kâr transferi yaşanmıştır.

Mevcut Yabancı Varlığı 673 Milyar Dolar

22 yılda Türkiye’ye getirdiği toplam sermayenin yaklaşık üçte biri kadar kâr transferi gerçekleştiren yabancılar, Türkiye’de halen 672,9 milyar dolarlık varlık stoku bulundurmaktadır. Uluslararası yatırım pozisyonu çerçevesinde Türkiye’nin yükümlülüğünü oluşturan bu varlıkların hacmi, 2002 sonunda 149,8 milyar dolardı. Son 22 yılda Türkiye’deki yabancı varlığı yüzde 349,2 oranında büyümüştür. Eylül sonu itibarıyla Türkiye’deki yabancı varlığının 362,8 milyar dolarını, Türk kamu ve özel sektörüne açılan krediler, ticari krediler ile Merkez Bankası’ndaki efektif ve mevduatlar oluşturmaktadır. Yabancıların Türkiye’deki doğrudan yatırımları ise 190,9 milyar dolara, sıcak para fonlarının portföy yatırımları ise Borsa’da hisse senetlerinde 33,7 milyar dolar ve tahvil, bono gibi borçlanma senetlerinde 85,4 milyar dolara ulaşarak toplam 119,1 milyar dolar seviyesinde işlem görmektedir.

Kaynak: Patronların Dünyası